Taze Beton Teslimi

Beton imalâtçısı tarafından kullanıcıya verilecek bilgiler:

Taze betonun yerleştirme ve küründe uygun metodun kullanılabilmesi ve beton dayanım gelişimini tahmin edilebilmesi için kullanıcı, beton bileşimi ile ilgili bazı bilgilere ihtiyaç duyabilir. Bu gibi bilgiler talep üzerine imalâtçı tarafından, teslimden önce uygun şekilde verilmelidir. Aşağıda verilen bilgiler, tasarlanmış beton kullanımı durumunda talep üzerine verilmelidir.

• Çimentonun tipi ve dayanım sınıfı ve agregaların tipi
• Kimyasal katkıların tipi, varsa mineral katkıların tip ve yaklaşık miktarları
• Hedef su ve çimento oranı
• İmalât kontrolü veya başlangıç deneyleri gibi beton için yapılan daha önceki ilgili deney sonuçları
• Dayanım gelişimi
• Bileşen malzemelerin kaynakları

Hazır beton için, talep halinde bu bilgiler, beton bileşiminin yer aldığı imalâtçı kataloğundan da temin edilebilir. Bu katalogda, dayanım sınıfları, kıvam sınıfları, harman ağırlıkları ve diğer ilgili veriler bulunmalıdır.

Kür süresini belirlemek için, beton dayanım gelişmesi ile ilgili bilgi, aşağıdaki çizelgeye atıfta bulunularak veya 20°C sıcaklıkta 2 gün ile 28 gün arasında dayanım gelişim eğrisinin çizilmesiyle sağlanabilir.

Dayanım gelişmesinin göstergesi olan dayanım oranı, 2 günlük ortalama basınç dayanımının (fcm,2) 28 günlük ortalama basınç dayanımına (fcm,28) oranıdır. Bu dayanımlar başlangıç deneyleriyle belirlenebilir veya benzer malzemeler ve karışım oranlarına sahip betonlardan elde edilen sonuçlar esas alınarak tahmin edilebilir. Başlangıç deneyleriyle dayanım tayininde kullanılacak numuneler için taze beton numunesinin alınması, beton numune hazırlanması, bakımı ve basınç dayanımı tayini deneylerinde sırasıyla, EN 12350-1, EN 12390-1, EN 12390-2, ve EN 12390-3'e uyulmalıdır.

İmalâtçı, kullanıcıyı taze betonun taşıma ve yerleştirilmesi esnasında, sağlıkla ilgili olarak meydana gelme ihtimali olan tehlikeler hakkında, betonun kullanılacağı yerde geçerli şartnamelerde öngörülen şekilde bilgilendirmelidir.

Hazır beton için sevk ve teslim belgesi (irsaliye):

Betonun 20° C sıcaklıktaki dayanımın gelişmesi

Dayanım gelişmesi	Tahmini dayanım oranı fcm,2 / fcm,28
Hızlı	≥ 0,5
Orta	≥ 0,3 < 0,5
Yavaş	≥ 0,15 < 0,3
Çok Yavaş	< 0,15

İmalâtçı, her beton yük (transmikser) tesliminde kullanıcıya en az aşağıda verilen bilgileri içeren, bilgisayar çıktısı, matbu belge veya el yazısıyla yazılmış sevk ve teslim belgesi vermelidir.

• Hazır beton tesisinin ismi
• Sevk ve teslim belgesinin seri numarası
• Yükleme tarih ve saati (çimento ve suyun ilk temas ettiği zaman aralığı)
• Kamyon plaka numarası veya aracı tanıtıcı bilgi
• Alıcının ismi
• Şantiyenin ismi ve yeri
• Şartnamelerle ilgili detaylar veya atıf (kod no.sipariş no gibi)
• Beton hacmi, m3 olarak
• Şartnamelere ve EN 206-1'e uygunluğunun beyanı
• Varsa belgelendirme kurumunun ismi ve işareti
• Betonun şantiyeye ulaştığı saat
• Boşaltmanın başladığı saat
• Boşaltmanın tamamlandığı saat
• İlâve olarak sevk ve teslim belgesinde aşağıda verilenlerle ilgili detay bilgiler de bulunmalıdır

Tasarlanmış beton için:

• Dayanım sınıfı
• Çevresel etki sınıfları
• Klorür içeriği sınıfı
• Kıvam sınıfı veya hedef değer,
• Belirtilmişse beton karışım oranlarıyla ilgili sınır değerler
• Belirtilmişse çimento tipi ve dayanım sınıfı,
• Belirtilmişse kimyasal katkı ve mineral katkı tipi
• Gerekliyse özel nitelikler
• Agreganın en büyük anma tane büyüklüğü
• Hafif veya ağır beton için, birim hacim kütlesi sınıfı ve hedef birim hacim kütle değeri

Tarif edilmiş beton için:

• Beton bileşimi ile ilgili detay bilgiler, çimento miktarı, gerekliyse katkı tipi gibi
• Su/çimento oranı veya sınıf belirtilerek kıvam veya belirtildiği şekilde hedef değer
• Agreganın en büyük anma tane büyüklüğü

Standarda göre tarif edilmiş beton için verilecek bilgiler, ilgili standart hükümlerine uygun olmalıdır.

Şantiyede yapılan beton için sevk ve teslim belgesi bilgileri:

Verilen sevk teslim belgesinde yer alması gerekli bilgiler, şantiyede hazırlanan beton için de, şantiyenin büyük olması veya şantiyede birkaç tip beton imal edilmesi veya beton imal eden tarafın, betonun yerleştirilmesinden sorumlu tarafla ayrı olması durumunda geçerlidir.

Taze betonun, teslim anındaki kıvamı:

Genel olarak taze betona teslim anında herhangi katkı veya su ilâve edilmesine izin verilmez. Bazı özel hallerde, sorumluluk imalâtçıya ait olmak üzere ve şartnamede izin verilen kıvam sınır değerlerinin geçilmemesi, ayrıca ilave edilen katkının beton tasarımında kabul edilen katkı miktarına dahil olması şartıyla, kıvamı belirlenmiş değere getirmek için su veya katkı ilâve edilebilir. Betoniyere ilâve edilen su veya katkı miktarı, bütün hallerde sevk ve teslim belgesine kaydedilmelidir.

Not: Şantiyede transmiksere, şartnamede izin verilenden daha fazla su veya kimyasal katkı ilâve edilmişse, bu durumdaki beton harmanı veya yük teslim fişinde "Uygun değildir" şeklinde belirtilmelidir. Bu tür ilâve yapmaya yetkili taraf, olası sonuçlardan sorumludur ve bu tarafın kim olduğu teslim fişinde belirtilmelidir.